Recentelijk diende de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie (VVIA) een dossier in over de kolenwasserij van Beringen voor de Europese campagne “The 7 Most Endangered” van Europa Nostra, de Europese koepel van erfgoedorganisaties. Hiermee wordt een belangrijke Europese procedure opgestart.
VVIA werd in 1978 opgericht en is de oudste landelijke vereniging voor industrieel erfgoed op het continent. Zij is het platform van vrijwilligers en vrijwilligersverenigingen in Vlaanderen. In 2018, tevens het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed, viert VVIA haar 40ste verjaardag en wil zij het Vlaams industrieel erfgoed in de kijker zetten, zowel in eigen land als binnen Europa.
Na grondig onderzoek van het dossier en een internationale advisering en jurering zullen er begin 2018 zeven dossiers weerhouden worden die dan op inhoudelijke en praktische steun kunnen rekenen voor het behoud en de herbestemming van de erfgoedsite. Deze steun omvat bijvoorbeeld concrete voorstellen bij het vinden van nieuwe en haalbare alternatieven, financieel advies en bemiddeling bij het streven naar Europese tussenkomsten, hulp bij het zoeken naar private of publieke financiële steun en (aanvullende) investeringen binnen Europese programma’s, etc. De concurrentie uit andere Europese landen voor deze campagne zal groot zijn. Maar wat de uitkomst ook zal zijn, de campagne zal de kolenwasserij van Beringen op de Europese agenda zetten. Diverse, internationale experten zullen zich de volgende maanden immers over de problematiek van de kolenwasserij buigen waardoor ze op heel wat internationale belangstelling zal kunnen rekenen.
Monumentenzorg Beringen ondersteunt de actie van VVIA. De indrukwekkende gebouwen van de kolenwasserij zijn beeldbepalend voor de historische mijnsite van Beringen, die tot nu toe grotendeels – en dit vooral dankzij de kolenwasserij – haar oorspronkelijk allure kon behouden. In 1993-1994 werd het grootste deel van de Beringse mijnzetel beschermd als monument, dit om één mijnzetel zo volledig mogelijk te bewaren om zo een representatief beeld van een Limburgse steenkoolmijn te behouden. Dit was vooruitstrevend in die tijd en een voorbeeld in Europa. De kolenwasserij is dan ook de enige kolenwasserij van het Kempens Bekken die bewaard gebleven is, en zelfs op Europees niveau één van de weinige bewaarde kolenwasserijen van dergelijke schaal. Ze geeft inzicht in het volledige productieproces van een steenkoolmijn.
Door de afbraak van kolenwasserij 3, naast die van kolenwasserij 1, zal het monumentale en unieke karakter van de Beringse mijnsite teniet gedaan worden. Zowel de beeldwaarde, ensemblewaarde en belevingswaarde als de historische en erfgoedwaarde zullen aangetast worden. De kolenwasserij vormde, als schakel tussen het delven van de kolen in de ondergrond en het transport naar de eindgebruiker, ook één van de belangrijkste onderdelen van de mijn.
Monumentenzorg Beringen is zich weliswaar bewust van de economische realiteit en van de hoge financiële kost van het behoud van de volledig kolenwasserij, alsook van de complexiteit van een eventuele herbestemming. Net daarom vinden we de actie van VVIA zo belangrijk om het belang van de kolenwasserij op Europese schaal uit te dragen en op Europees niveau naar (financiële) oplossingen te zoeken. Het zou jammer zijn dat de Beringse mijnsite haar unieke, monumentale karakter omwille van financiële overwegingen zou verliezen. De mijnsite heeft immers ook een belangrijke toeristische waarde en hoe unieker de site, hoe groter het toeristisch (internationaal) belang. We hopen dan ook dat we vanuit Europa toch steun krijgen dankzij de actie van VVIA. Ook roepen we vanuit Monumentenzorg Beringen iedereen op om nog eens rond de tafel te gaan zitten om een herbestemming te zoeken voor kolenwasserij 3.
Meer informatie, illustraties en schema’s over de kolenwasserij, vind je op volgende webpagina: http://industrieelerfgoed.be/site/Kolenwasserij-steenkoolmijn-Beringen
Lees ook het artikel op de Internetgazet Beringen: http://www.internetgazet.be/beringen/actie-om-kolenwasserij-helemaal-te-bewaren.aspx
Monumentenzorg Beringen 